تحقیق در مورد حفظ قرآن و آثار آن

دسته بندي : علوم انسانی » معارف اسلامی
تحقیق در مورد حفظ قرآن و آثار آن
فرمت فایل : ورد- word
قابل ویرایش
فهرست مطالب:
فلسفه ‌ی حفظ قرآن
انواع حفظ قرآن
حفظ ترتيبى
حفظ موضوعى
شيوه ى حفظ آيات همانند
تاريخچه حفظ قرآن
اولين حافظ قرآن
جايگاه حفظ قرآن
آثار حفظ قرآن
نظر قاريان معروف جهان در مورد حفظ قرآن كريم
بخشی از متن :
فلسفه‌ ی حفظ قرآن
در آغـاز بـعـثـت پيامبر(ص) براى حفظ قرآن از تحريف و نابودى ، راهى جز به خاطر سپردن آيات الهى وجود نداشت ، ولى اكنون - كه چاپ و نشر به پيشرفتى باور نكردنى دست يافته - چرا از حفظ قرآن سخن مى گوييم ؟ در پـاسـخ به اين پرسش بايد گفت : كلام الهى تنها براى جلوگيرى از تحريف و نابودى به خاطر سـپـرده نمى شد تا با پيشرفت صنعت چاپ حفظ بيهوده جلوه كند.اين امر انگيزه هاى گوناگون دارد كه برخى ازآن ها عبارت است از:
1-جلوگيرى از تحريف
چنان كه گفته شد، در صدر اسلام آيات قرآن به صورت پراكنده و بر پوست و استخوان هاى شانه و دنـده هـاى جـانوران ، چوب هاى درخت خرما، سنگ هاى سفيد، كاغذ و پارچه ثبت مى شد، و احتمال نـابودى يا تحريف كلام الهى همواره وجود داشت .
در اين موقعيت ، پيامبراسلام (ص) مسلمانان را به حفظ قرآن سفارش كرد و حتى گروهى را برگزيد تا بدين كار پردازند.
2-عمل به قرآن
يـكـى از اهـداف حـفظ آيات قرآن ، عمل به مضامين آن است . وقتى انسان كلام وحى را به خاطر مـى سـپـارد، نـاخود آگاه جانش تأثير مى پذيرد و او را در مسير عمل به دستورهاى خداوند پيش مـى برد.پاداش بسيار حافظان قرآن - كه در برخى از روايات به چشم مى خورد- بدين جهت است.آنـان پـيـوسـتـه آيـات الهى را تکرار می كنند و گوشت و پوست خود را با آن مى آميزند.در اين موقعيت،احتمال اين كه خداوند آن ها را سمت كمال و سعادت رهنمون نشود، بعيد مى نمايد.
عـمـل بـه آيات الهى ، از ديرباز مورد توجه حافظان و قاريان بوده است.
چنان كه صحابه اى مانند عـثمان و ابى و عبداللّه بن مسعودگفته اند: چون ده آيه از رسول خدا(ص ) مى آموختيم تا آن ها را بـه طـوركـامـل به خاطر نمى سپرديم و عمل نمى كرديم ، به فراگيرى آيات ديگر نمى پرداختيم .
3-بهره مندى از عبادت
در آيـيـن اسـلام ، بـه خاطر سپردن آيات قرآن عبادتى مهم به شمارمى رود و پاداش دارد.بيش تر روايـاتـى كه درباره ى ارزش و اهميت حفظ قرآن ذكر شده است ، نگاه ابزارى ندارد و حفظ را تنها بـراى جـلوگيرى از تحريف عبادت نمى شمارد.
در نگاه معصومان (ع) نفس به خاطر سپردن آيات الهى عبادت است و پاداش دارد.
امام صادق (ع) مى فرمايد: [اللهم فحبب الينا حسن تلاوته و حفظ آياته] .
خداوندا، تلاوت قرآن و حفظ آياتش را براى ما دوست داشتنى فرما.
ايـن دعـا نشان مى دهد كه نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است ، و امام ششم (ع) به خاطر سپردن آيات الهى را، بى توجه به مسئله ى تحريف ، از حضرت احديت درخواست مى كند.مـرحوم طبرسى در كتاب مكارم الاخلاق بابى با عنوان [صلاه حفظ القرآن] دارد كه نشان مى دهد حفظ قرآن ذاتاً ارزشمند است و از عبادات شمرده مى شود.
انواع حفظ قرآن
حفظ قرآن به دو شكل ممكن است:
حفظ ترتيبى
حفظ موضوعى
حـفـظ ترتيبى يعنى حفظ آيات از ابتداى قرآن تا پايان آن .
حفظ موضوعى به معناى حفظ آيات دسـتـه بـنـدى شـده در مـوضـوع هـاى مـتـفـاوت است.كسانى كه از حافظه ى متوسط و وقت بـيـش تر برخوردارند، شايسته است در مسير حفظ ترتيبى گام بردارند.براى آنان كه از حافظه ‌ی مـتـوسـط يـا فرصت كافى بى بهره اند، حفظ موضوعی يا حفظ بعضى از سوره ‌های كوچك و داراى فضيلت سودمندتر است . كسانى كه به هيچ وجه توان حفظ آيات قرآن را ندارند، بايد بسيار سجده به جـاى آورنـد.يـكـى از يـاران پـيـامـبراسلام (ص) نزد حضرت آمد و گفت : قرآن از ذهنم رميده و نگهدارى اش برايم دشوار شده است .حضرت فرمود: لا تحمل عليك ما لا تطيق و عليك بالسجود.كارى كه توان انجامش را ندارى ، انجام مده ، و بر تو باد سجده كردن .
مراحل حفظ قرآن:
حفظ قرآن مراحلى دارد.كه رعايت آن ها بسيار سودمند است.
اين مراحل عبارت است از:
1- نقطه ى شروع
حـفـظ جـزء اول قرآن از حفظ جزء دوم مشكل تر است ، و حفظ جزء دوم از جزء سوم دشوارتر.
بدين سبب ، يكى از دانشمندان مى گويد: هركه پنج جزء قرآن را حفظ كند، بايد به حفظ كل قرآن اميدوار باشد.حـفـظ قـرآن در آغاز كار دشوارتر است و هر چه پيش تر رويم ،دشوارى ها كم تر مى شود.از اين رو، شـايـسـته است براى جلوگيرى از دلسردی حفظ را از آسان ترين مكان آغاز كنيم .موارد زير براى شروع حفظ مناسب ترين آيات شمرده مى شود:
الف ) فهرست سوره هاى قرآن
ب ) جزء سى ام
ج ) داستان هاى قرآن
در بسيارى از كشورها، جزء سى ام قرآن - كه سوره هايش كوچك و يادگيرى اش تا اندازه‌ای آسان تر است - با عنوان عم جزء جداگانه چاپ مى شود و متن درسى قرار مى گيرد.
2-كيفيت حفظ
نـخـست بايد سوره يا جزء مورد نظر را تقسيم بندى کرد و سپس به حفظ آن پرداخت. با اين روش ، حجم آيات سوره يا جزء كم تر و كار حافظ را آسان تر مى نمايد. پس از تقسيم بندى سوره يا جزء، نوبت به حفظ مى رسد. براى حفظ دو راه وجود دارد:
الف ) حفظ آيات بر اساس صفحه
ب ) حفظ آيات بر اساس شماره
آثار حفظ قرآن
حفظ کردن قرآن مانند تلاوت آن آثاری فراوان و ارزنده دارد. برخی از آثار حفظ آیات قرآن مجید، عبارت است از:
پاداش اخروی
حافظان قرآن در بهشت جایگاهی والا دارند و پاداش آنان دو چندان خواهد بود. پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: درجات بهشت به تعدد آیه های قرآن است. وقتی كه صاحب قرآن وارد بهشت شود، به وی میگویند بخوان و بالا برو، كه هر آیه ای را درجه ای است. پس برتر از درجه حافظ قرآن درجه ای نیست. همچنین در روایات بیان شده كه حافظان قرآن توان شفاعت كردن دیگران را نیز دارند.
هدایت انسان
تلاوت و انس با قرآن از سفارش های مكرر معصومان ـ علیهم السّلام ـ است و حفظ قرآن به طور طبیعی به انس با آیات الهی می انجامد؛ زیرا حافظ قرآن باید برای تثبیت محفوظات قرآنی اش دست كم روزی چند بار به قرائت قرآن بپردازد. معصومان ـ علیهم السّلام ـ حافظان قرآن را به تكرار آیات الهی فراخوانده، یادآور شده اند همان گونه كه شتر بسته شده در یک نقطه ـ چنانچه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود. ـ جایگاهش را ترک می ‌کند، محفوظات حافظ قرآن نیز ـ اگر پیوسته مورد مراجعه و تكرار قرار نگیرد از خاطر زدوده می شود. بنابراین، حافظ ناگزیر با قرآن انس می‌ گیرد و زمینه هدایت و سعادتش فراهم می‌ آید. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می ‌فرماید: هیچ كس با قرآن هم نشین نمی شود مگر این كه از كنار آن با افزایش یا كاهش برمی‌ خیزد: افزایش هدایت یا كاهش گمراهی.
نفوذ قرآن در جان ها و پدید آوردن تحول در شخصیت افراد نیز از آثار سازنده‌ی تلاوت و حفظ قرآن است. بسیاری از مردم با تلاوت یا شنیدن آهنگ دلنشین قرآن مسیر زندگی خود را تغییر داده، سمت سعادت و كمال رهنمون شدند.
آرامش روحی
یاد خدا تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل ها در پرتو آن آرام می‌ گیرد. خداوند متعال می ‌فرماید:
«أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
آگاه باش، دلها با یاد خدا آرام می گیرد.
یكی از نام های قرآن ذكر است. تلاوت و حفظ قرآن نوعی ذكر خداوند است كه انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون میماند. پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ می فرماید: مثل قرآن مثل کیسه‌ی سربسته ی پر از مشک است. اگر آن را باز كنی، بوی مشک فضا را معطر می‌سازد و اگر به حال خود رها سازی، سود نمی بخشد. قرآن نیز، چنانچه به تلاوتش روی آوری، فضا را از عطر خود آكنده می سازد و روان را نشاط می بخشد؛ و اگر تلاوت نكنی، در سینه ات پنهان می‌ ماند.